Normy odzieży roboczej i ochronnej dla elektryków

Odzież  robocza głównie chroni pracownika przed zabrudzeniem, zaś zadaniem odzieży ochronnej jest zabezpieczenie pracownika przed działaniem niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy. Odzież ochronna zalicza się do środków ochrony indywidualnej. Środki ochrony indywidualnej to wszystkie środki noszone lub trzymane przez pracownika w celu jego ochrony przed jednym bądź większą liczbą zagrożeń związanych z występowaniem niebezpiecznych i (albo) szkodliwych czynników w środowisku pracy. Są nimi również wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do tego celu. Środkami ochrony indywidualnej są na przykład nakrycia głowy, obuwie ochronne, środki ochrony twarzy i oczu.

Odpowiednio dobrana odzież, specjalnie przeznaczona dla elektryków jest podstawową formą zabezpieczenia pracowników przed wypadkiem. Nieodpowiedni dobór sprzętu może doprowadzić do bardzo niebezpiecznego dla życia i zdrowia zdarzenia, konieczna jest więc inwestycja w najwyższej jakości odzież ochronną, spełniającą szereg dedykowanych norm. Nowoczesna odzież ochronna wykonana jest z naturalnych tkanin bawełnianych o właściwościach ognioodpornych. W tym celu do struktury tkaniny wprowadza się inhibitor spalania, który nie zmienia struktury samej tkaniny, ale skutecznie chroni elektryka przed skutkami wysokich temperatur i otwartego płomienia.

Rękawice powinny spełniać normę PN-EN 60903. Dzieli ona rękawice na pięciopalcowe oraz trójpalcowe, na które dodatkowo nakłada się drugi komplet rękawic skórzanych, zabezpieczających je przed uszkodzeniem. Norma ta wyróżnia także specjalne rękawice izolacyjne, służące zarówno do zabezpieczenia przed porażeniem prądem, jak i do ochrony dłoni przed urazami.

Norma PN-EN 1149 - normę tą powinna spełniać odzież, której zadaniem jest rozpraszanie ładunku elektrycznego. Tego typu ubrania nie mogą się elektryzować oraz powinny zapobiegać wyładowaniom w spodnich warstwach odzieży. Oznacza to, że spodnie dla elektryka powinny być przemyślanym wyborem. Spodnie robocze nie mogą być dobrane przypadkowo lub z kolekcji nie spełniającej wymagań Normy PN-EN 1149.

Ubranie dla elektryka powinno zakrywać całe ciało użytkownika, również w trakcie wykonywania przez niego szeroko pojętych prac (np. podczas pochylania się).  Ponadto, musi ono zapewniać pełną funkcjonalność, nawet gdy będzie w pełni zapięte. W przypadku odzieży wielowarstwowej, warstwa izolacyjna obligatoryjnie musi stanowić warstwę zewnętrzną.

Odzież dla elektryków powinna też spełniać np. normę PN-EN 60895, która chroni użytkownika przed kontaktem z prądem elektrycznym o napięciu znamionowym do 500V napięcia przemiennego oraz 750V napięcia stałego.

Norma PN-EN 61482-1-2 oznacza ochronę przed zagrożeniami termicznymi przy kontakcie z łukiem elektrycznym. Odzież ochronna spełniająca niniejszą normę została podzielona na dwie klasy. Klasa 1, przy napięciu 400V/50Hz i jednoczesnym czasie trwania łuku elektrycznego wynoszącym 0,5 sekundy, zapewnia ochronę na poziomie 4 kA, natomiast klasa 2 – przy takich samych warunkach – 7 kA.

Obuwie ochronne winno spełniać np. normy dla obuwia ochronnego do prac przy instalacjach niskiego napięcia (PN-EN 50321), czy też PN-EN 20346, PN-EN 20347 oraz PN-EN 2035 (normy dla obuwia ochronnego, obuwia zawodowego i obuwia bezpiecznego). Buty tego rodzaju dają gwarancję, że użytkownik będzie osłonięty przed prądem elektrycznym również od strony podłoża.

Głównym wymogiem dla obuwia ochronnego elektryków jest brak części metalowych, przewodzących prąd, takich jak metalowy nos lub obcasy. Obuwie personelu elektrycznego ma również wymagania antystatyczne i odporności na wysokie temperatury, czyli buty nie mogą mieć części syntetycznych w postaci wkładek lub izolacji. Nowoczesne obuwie ochronne dla elektryków wykonane jest ze skóry naturalnej.  Dzięki podeszwie górna część buta jest połączona ze specjalnymi nitkami odpornymi na ciepło. Czasami obuwie elektryków może zawierać noski z poliwęglanu, które mają dobre właściwości termoizolacyjne, wysoką wytrzymałość mechaniczną i nie przewodzą prądu. Takie buty mogą wytrzymać temperatury do 250 stopni Celsjusza. Ponadto solidne gumowe buty i kalosze mogą być używane, jako obuwie robocze.

Opcjonalnie odzież dla elektryka powinna być wyposażona w wiele wygodnych kieszeni, zaleca się również użycie paska do mocowania narzędzi, które nie zawierają elementów metalowych. Zapewni to łatwość prac instalacyjnych szczególnie jest to ważne przy pracach na wysokości.

Wszystkie teksty polskich norm można nabyć na stronie Polskiego Komitetu Normalizacyjnego pod adresem: https://www.pkn.pl/polskie-normy

Kodeks pracy Dz.U.2020.1320 t.j. z 1 grudnia 2020 roku:

Art. 237⁶. § 1. Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informować go o sposobach posługiwania się tymi środkami.

§ 3.  Pracodawca jest obowiązany dostarczać pracownikowi środki ochrony indywidualnej, które spełniają wymagania dotyczące oceny zgodności określone w odrębnych przepisach.

Art. 237⁷. § 1. Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach:

1) jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu,  

2) ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.  

§ 2.  Pracodawca może ustalić stanowiska, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy.

§ 3. Przepis § 2 nie dotyczy stanowisk, na których są wykonywane prace związane z bezpośrednią obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych albo prace powodujące intensywne brudzenie lub skażenie odzieży i obuwia roboczego środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi.

§ 4. Pracownikowi używającemu własnej odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z § 2, pracodawca wypłaca ekwiwalent pieniężny w wysokości uwzględniającej ich aktualne ceny.

Art. 237⁸. § 1.  Pracodawca ustala rodzaje środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach jest niezbędne w związku z art. 237⁶ § 1 i art. 237⁷ § 1, oraz przewidywane okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego.

§ 2. Środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze, o których mowa w art. 237⁶ § 1 i art. 237⁷ § 1, stanowią własność pracodawcy.

Art. 237⁹. § 1. Pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy.

§ 2. Pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby stosowane środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze posiadały właściwości ochronne i użytkowe, oraz zapewnić odpowiednio ich pranie, konserwację, naprawę, odpylanie i odkażanie.

§ 3.  Jeżeli pracodawca nie może zapewnić prania odzieży roboczej, czynności te mogą być wykonywane przez pracownika, pod warunkiem wypłacania przez pracodawcę ekwiwalentu pieniężnego w wysokości kosztów poniesionych przez pracownika.

Art. 237¹⁰. § 1. Pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze, które w wyniku stosowania w procesie pracy uległy skażeniu środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi, były przechowywane wyłącznie w miejscu przez niego wyznaczonym.

§ 2. Powierzanie pracownikowi prania, konserwacji, odpylania i odkażania przedmiotów, o których mowa w § 1, jest niedopuszczalne.

Według Uchwały nr 136 Rady Ministrów z dnia 12 lipca 1981 r. w sprawie zasad przydzielania pracownikom odzieży ochronnej, odzieży roboczej i sprzętu ochrony osobistej do obowiązków kierowników zakładów pracy należy:

§  23.
1. Kierownicy zakładów pracy są obowiązani:
1) przydzielać pracownikom zatrudnionym na określonych stanowiskach pracy ochrony osobiste oraz odzież i obuwie robocze zgodnie z obowiązującą tabelą norm, a dla nowo powstałych stanowisk pracy nie objętych tabelą norm - ochrony osobiste oraz odzież i obuwie robocze przewidziane dla podobnych stanowisk pracy, w zakresie niezbędnym ze względu na bezpieczeństwo i higienę pracy,
2) przydzielać pracownikom dodatkowe ochrony osobiste w razie zmian w procesie techniczno-produkcyjnym lub w organizacji danego stanowiska pracy oraz w innych wypadkach, w których dodatkowe ochrony osobiste są niezbędne ze względu na bezpieczeństwo i higienę pracy,
3) wstrzymywać w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową, całkowicie lub częściowo, wydawanie ochron osobistych oraz odzieży i obuwia roboczego w razie wprowadzenia zmian w procesie techniczno-produkcyjnym lub w organizacji danego stanowiska pracy, eliminujących uprzednie zagrożenia,
4) zapewnić odpowiednie zaopatrzenie zakładu pracy w ochrony osobiste, odzież i obuwie robocze oraz ich przechowywanie, odkażanie i konserwację,
5) prowadzić analizę przydatności i funkcjonalności wzorów ochron osobistych, odzieży i obuwia roboczego na poszczególnych stanowiskach pracy oraz zapewnić ich najwłaściwszy dobór,
6) przestrzegać i kontrolować stan oraz estetykę odzieży i obuwia, a także stan ochron osobistych znajdujących się w używaniu pracowników,
7) przeciwdziałać gromadzeniu się nieuzasadnionych zapasów ochron osobistych oraz odzieży i obuwia roboczego.
2. Kierownicy zakładów pracy, o których mowa w § 17 ust. 2, oraz jednostek i zakładów budżetowych zgłaszają naczelnym i centralnym organom administracji państwowej wnioski w zakresie zmian do tabel norm przydziału ochron osobistych, odzieży i obuwia roboczego, ustalonych przez te organy.
§  9.
1. Odzież robocza obejmuje: ubrania, kombinezony, fartuchy, bluzy, koszule, bluzki, spodnie, spódnice, suknie, fartuchy przednie, fartuchy częściowe, bieliznę osobistą, czapki, czepki, furażerki, chustki i kaptury. Jest to odzież przeznaczona do użytku podczas wykonywania pracy, odpowiednio dostosowana do wykonywanych czynności i do wymagań higienicznych procesu produkcyjnego, a także dla zachowania wymagań sanitarnych.
2. Odzież roboczą przydziela się pracownikom stale wykonującym prace, przy których występuje intensywne brudzenie, przykra woń bądź działają czynniki mechaniczne powodujące przetarcie, rozdarcie, przyspieszone niszczenie odzieży własnej pracownika, a także ze względu na określone wymagania sanitarne lub higieniczne; bieliznę osobistą oraz koszule przydziela się tylko wtedy, gdy są niezbędne do używania pod odzieżą roboczą ze względu na wykonywanie prac powodujących intensywne brudzenie i przykrą woń oraz ze względu na uzasadnione wymagania sanitarne (szpitale).
§  10. Obuwie robocze obejmuje: trzewiki, półbuty, półsaperki, saperki, skutery, sandały, obuwie profilaktyczne, pantolety. Obuwie robocze przydziela się pracownikom stale zatrudnionym przy pracach, przy których występuje intensywne brudzenie lub przyspieszone niszczenie obuwia; obuwie profilaktyczne przydziela się przy pracach wykonywanych w pozycji stojącej.

Kod QR do tego wpisu

 

Ten link przenosi na górę strony